Ο αυχενικός πόνος είναι μία από τις πιο συνήθεις αιτίες πόνου στη σύγχρονη καθημερινότητα. Έλλειψη κίνησης, κακή διαμόρφωση του χώρου εργασίας ή μελέτης, πολύωρη εργασία μπροστά στον υπολογιστή, άγχος, εκφυλιστικές αλλαγές στη σπονδυλική στήλη, τραυματισμός κατά τη διάρκεια ενός αθλήματος, ακόμα και τροχαία ατυχήματα αποτελούν λόγους που προκαλούν ή επιδεινώνουν τον πόνο στη περιοχή του αυχένα. Εξαιτίας αυτού, επηρεάζεται σημαντικά η ποιότητα ζωής, η ξεκούραση, καθώς και η αποδοτικότητα στην εργασία.
Οι παθήσεις στην αυχενική μοίρα μπορεί να είναι τόσο οξείες, όσο και χρόνιες, ενώ συχνά εκδηλώνονται συμπτώματα και στα άκρα, όπως ακτινοβόληση του πόνου, αισθητικές μεταβολές και μυϊκή αδυναμία. Λόγω της ποικιλομορφίας της φύσης και της σοβαρότητας των κακώσεων στην περιοχή αυτή, πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στην διαδικασία αξιολόγησης, ώστε να αποκωδικοποιούνται οι αιτίες και να επιλέγεται η καλύτερη και η πιο στοχευμένη θεραπευτική παρέμβαση. Ακολουθώντας τη σύγχρονη επιστημονική έρευνα παρακάτω παρατίθενται πρόσφατες κατευθυντήριες οδηγίες για τη διαμόρφωση της φυσικοθεραπευτικής παρέμβασης.
- ΑΣΚΗΣΗ: Η ΒΑΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ
Η θεραπευτική άσκηση βοηθά σημαντικά στη μείωση του αυχενικού πόνου, τη δυσκολία στις καθημερινές δραστηριότητες, καθώς επίσης και στην πρόληψη νέων επεισοδίων πόνου. Επομένως, όχι μόνο ανακουφίζει, αλλά και προστατεύει. Προτείνονται ποικίλοι τύποι άσκησης, όπως ενδυνάμωση, ασκήσεις ελέγχου κίνησης και σταθεροποίησης, Pilates, Yoga, κ.α., ωστόσο το πιο σημαντικό είναι το να εξατομικεύεται και να προσανατολίζεται στις ανάγκες του κάθε ασθενούς. Ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα περιλαμβάνει: σταδιακή ενδυνάμωση αυχένα, θώρακα και ώμων, ασκήσεις ελέγχου και σταθεροποίησης των εν τω βάθει καμπτήρων του αυχένα, καθώς και ασκήσεις κινητικότητας και διάτασης.
- ΧΕΙΡΟΘΕΡΑΠΕΙΑ + ΑΣΚΗΣΗ
Η έρευνα υποστηρίζει ότι η χειροθεραπεία (manual therapy) σε συνδυασμό με την θεραπευτική άσκηση είναι η αποτελεσματικότερη προσέγγιση, σε σχέση με την κάθε παρέμβαση μόνη της. Η χειροθεραπεία δίνει συχνά άμεση ανακούφιση και ξεκλειδώνει την κίνηση, ενώ η άσκηση βοηθά ώστε τα αποτελέσματα να διατηρηθούν μακροπρόθεσμα και να ενισχυθούν. Σε σύγκριση με τα απλά παυσίπονα, η χειροθεραπεία φαίνεται να προσφέρει ανακούφιση αντίστοιχη, ή και μεγαλύτερη, καθώς και λιγότερους κινδύνους. Βέβαια τα φάρμακα δεν αποκλείονται, αλλά πρέπει να χρησιμοποιούνται με μέτρο και πάντα μετά από ιατρική καθοδήγηση.
- PILATES ΚΑΙ MIND-BODY ΑΣΚΗΣΕΙΣ
Το Pilates, η Yoga, όπως και άλλες mind-body παρεμβάσεις έχουν θετική επίδραση στον πόνο και την λειτουργικότητα, αφού μειώνουν τη δυσκαμψία, βελτιώνουν τη στάση και ενισχύουν τη ψυχολογία. Αποτελούν, λοιπόν, ένα σημαντικό συμπληρωματικό εργαλείο στη διαμόρφωση της θεραπείας για τον αυχενικό πόνο.
- ΦΥΣΙΚΑ ΜΕΣΑ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ
Τα φυσικά μέσα (TENS, υπέρηχοι, laser κ.λπ.) μπορούν να μειώσουν τον πόνο βραχυπρόθεσμα, ο ρόλος τους όμως είναι πάντα υποστηρικτικός και δεν αποτελούν την κύρια θεραπεία. Χρησιμοποιούνται κυρίως για να προσφέρουν ανακούφιση και να επιτρέψουν στον ασθενή να ξεκινήσει πιο εύκολα το πρόγραμμα άσκησης και αποκατάστασης.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Ο αυχενικός πόνος απαιτεί πολυδιάστατη και εξατομικευμένη προσέγγιση. Χρειάζεται να γίνει σωστή αξιολόγηση και να τεθούν βραχυπρόθεσμοι και μακροπρόθεσμοι στόχοι. Ο συνδυασμός χειροθεραπείας και θεραπευτικής άσκησης αποτελεί τον πυρήνα της θεραπευτικής παρέμβασης, ενώ συμπληρωματικά το Pilates και άλλου τύπου mind-body ασκήσεις βοηθούν στην διατήρηση των αποτελεσμάτων, καθώς και σε μια καλύτερη ποιότητα ζωής. Τα φυσικά μέσα προσφέρουν ανακούφιση, αλλά δεν αποτελούν θεραπεία από μόνα τους. Με σωστή καθοδήγηση, οι ασθενείς μπορούν να απαλλαγούν από τον πόνο, να βελτιώσουν τη λειτουργικότητα τους και να προλάβουν μελλοντικά επεισόδια.
Τσιακίρη Αθανασία PT, OMTcand.
ΠΗΓΕΣ
Castellini G, Wong AY, Côté P, Varatharajan S, Yu H, Hayden JA. Some conservative interventions are more effective than others for people with chronic non-specific neck pain: a systematic review and network meta-analysis. Journal of Physiotherapy. 2022;68(4):233-241.
Wilhelm MJ, Gouveia RG, Staerkle R, et al. The combined effects of manual therapy and exercise on pain and disability in nonspecific neck pain: a systematic review and meta-analysis. Journal of Manual & Manipulative Therapy. 2023;31(6):298-309.
Teichert F, Schäfer AG, Mansournia MA, et al. Exercise interventions prevent the incidence of neck pain within 12 months: systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Journal of Orthopaedic & Sports Physical Therapy. 2023;53(10):1-14.
de Zoete RMJ, Armijo-Olivo S, van der Velde G, et al. Comparative effectiveness of exercise, manual therapy, and other conservative interventions for non-specific chronic neck pain: a systematic review and network meta-analysis of 40 RCTs. British Journal of Sports Medicine. 2020;54(20):1241-1252.
Gao Q, Wu C, Wang S, et al. Mind–body exercise for chronic nonspecific neck pain: a systematic review and network meta-analysis. Current Pain and Headache Reports. 2024;28(3):102991.
Makin J, Smith J, Hall T, et al. Manual therapy compared with pharmacological interventions for nonspecific neck pain: systematic review and meta-analysis. Pain Physician. 2024;27(2):97-110.
Lazoura E, Christofilopoulos P, Papathanasiou J, et al. Effectiveness of Pilates-based exercise on pain and disability in patients with chronic nonspecific neck pain: a systematic review and meta-analysis. BMC Musculoskeletal Disorders. 2025;26:1150.
